Güzel Ahlak

Ahlak arapça bir kelime olup, bir çok karşılığı olan önemli bir kelimedir.  Ahlak, huy, seciye, mizaç anlamına gelmekle birlikte, tabiat, natura, fıtrat,  meşrep ve felsifik olarak da etik anlamlarında da kullanılmaktadır. Terim olarak baktığımızda ahlak; insanın fiil ve davraınşlarının iyi olması ve kötü davranışlardan da kaçınmasıdır. Bunu yaparken de hiçbir çıkar gözetmeksizin kendiliğinden meydana gelen ve doğaçlama olarak ortaya çıkan iyi, güzel ve doğru davranışlardır. Biz buna "Ahlak-ı Hamide, yani güzel ahlak da diyoruz. Güzel ahlakın özü İslam'dır. Peygamber efendimiz de "Muhakkak kı ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim" der. O halde İslam ahlakı Kuran-ı Kerim'e dayanır.  İslam'da ahlak dediğimizde de Kuran'ın buyurduğu iyilikleri yapma, kötülüklerden kaçınma durumudur.  Yani hal ve hareketimizi aynı zamanda insan olarak bizim, kendi  irademizi bu yönde kullanmamızı güzel ahlak olarak nitelendiririz. Güzel ahlak insanı kademe kademe olgunlaştırarak kemale erdirir. Öyle bir hal alır ki; artık düşünmeden kendiliğinden doğaçlama ve bir refleks olarak ahlak güzelleşir ve insanı güzelleştirir. Güzelleştikçe insan maneviyat olarak da yüceleşir.

Kur'an hükümlerinin en baştaki amacı adaleti temin etmek, ikinci amacı ahlaklı ve seciyeli nesiller yetiştirmektir. Üçüncüsü de maslahatın korunmasıdır. Müslüman en başta  adil olacak ve ahlaklı olacak ki bu değerlerle ahlaken takdir ve itibar gören bütün davranışları kendi nefsinde toplayabilsin.  Sevgi, şefkat, merhamet, edep, haya, nefse hakimiyet, tevazu, mahviyet, müsamaha, fedakarlık, feragat, acz, fakr, zikir, şükür, tefekür, sabır ve sebat gibi nice yüce kavramlarla buluşabilsin ve hemhal olabilsin. İşte o zaman İslam"ın cihanşümul, evrensel değerleriyle donanarak  güzel ahlakı yakalamış oluruz. İşte o zaman toplumda kardeşlik ve dostluk oluşur, hep birlikte barış içinde mutlu olur ve huzur içinde yaşarız.

İslam’da ahlakı nazari ve ameli olarak iki kısma ayıranlar vardır. Elbette güzel ahlakın dayandığı nokta Kuran’ı Kerim’dir. Nasıl ahlaklı olunur Kur’an bizi aydınlatır. Peygamberimizin ve Ashabın yaşayış biçimi de bizim insan olarak örnek alabileceğimiz en büyük değerdir. Efendimiz her yönüyle insanlık için, güzel ve örnek alınacak bir insandır. Onun Peygamber olması aynı zamanda ismet yani masumiyet sıfatını taşımış olmasıdır. Peygamber efendimiz henüz kendisine risalet gelmeden, Mekke’deki müşriklerin bile ona ahlaken güvenmesi manidardır. O “Muhammed-ül Emin” dir. Bütün Mekke halkı ve bütün kabileler onu sevmiştir. Kendisine Risalet geldiğinde de adaletle, ahlaklı ve hakkaniyetle davranarak İslam Dinini tebliğ etmiş ve herşeye rağmen Hatemennebiyyin olarak İslam’ı yüceltmiştir.

Kuran’da güzel ahlaka örnek olarak Hazreti Muhammed gösterilir ve “Muhakkak ki sen yüce bir ahlak üzerinesin” denmektedir. Yani Peygamber efendimizi bütün insanlığın ahlaken onu kendisine  örnek alacağı bir değer olarak görmemiz gerekir. Ancak inanan insan İslam’ın prernsiplerini hayatında  uygulayarak kendisine çeki düzen verir ve güzel ahlaka sahip olabilir. Batılı nice felsefeciler ve bilim adamları Hazreti Muhammed’in üstün ahlakını bariz bir şekilde takdir etmişlerdir. Hz Aişe ye Peygamberimizin ahlakı ne idi? diye sorduklarında “Onun ahlakı Kur’an dı” diye cevap vermiştir. Peygamber efendimiz adeta yürüyen bir Kur’an gibiydi. Kuran’a sımsıkı sarımlak, Peygamber ahlakıyla ahlaklanmak; güzel ahlak sahibi olmak demektir. Efendimiz’in ”Mü’minlerin iman açısından en mükemmel olanı ahlakı en iyi olandır.” sözünü unutmyalım. İyi niyetle işlediğimiz amellerin karşılığı mutlaka iyi olacaktır. Böylece güzel ahlaktan maksat da Allah’ın rızasını kazanmaktır.

Profösör

Not: Bu makalemiz bugünkü 

Yeni Birlik gazetesi 

Ramazan sayfamızda neşrolmuştur.